Αντιοξειδωτικά

Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που αναστέλλουν ή αντιστέκονται ή προφυλάσσουν το κύτταρο από τις οξειδώσεις. Για να γίνει πιο εύκολα αντιληπτή η έννοια της κυτταρικής οξείδωσης, ας υποθέσουμε ότι αφήνουμε ένα κομμάτι σίδερο εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα. Το σίδερο, ύστερα από κάποιο διάστημα, θα σκουριάσει, δηλαδή θα οξειδωθεί. Το ίδιο συμβαίνει και με τα κύτταρα. Κύριος υπεύθυνος και στις δύο περιπτώσεις είναι το οξυγόνο.

Δυστυχώς, ως αποτέλεσμα της φυσιολογικής λειτουργίας του κυτταρικού μεταβολισμού, το οξυγόνο αποσταθεροποιείται, δηλαδή χάνει ηλεκτρόνιο, και συμπεριφέρεται ως ελεύθερη ρίζα. Αναζητώντας, λοιπόν, το χαμένο ηλεκτρόνιο, επιτίθεται σε βιομόρια του κυττάρου, όπως είναι τα λιπίδια και οι πρωτεΐνες, για να «κλέψει» το ηλεκτρόνιο και να επανέρθει στη φυσιολογική του κατάσταση, μετατρέποντας τα λιπίδια και τις πρωτεΐνες σε ελεύθερες ρίζες.

Καταφέρνοντάς το, όμως, δημιουργούνται νέες και δραστικότερες μορφές ελεύθερων ριζών, οι οποίες έχουν ως τελικό αποδέκτη τον πυρήνα του κυττάρου και το γενετικό του υλικό. Αυτοί οι ύπουλοι και αόρατοι εχθροί ευθύνονται για ενδεχόμενες μεταλλάξεις και πολύ πιθανόν για ανεπανόρθωτες κυτταρικές βλάβες. Νευροεκφυλιστικά νοσήματα, αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκινογένεση είναι από τις κυριότερες ασθένειες για τις οποίες αποδίδεται ευθύνη στις ελεύθερες ρίζες. Ο όρος «οξειδωτικό στρες» αντικατοπτρίζει τη συσσώρευση αυτών των δραστικών μορφών. Οι αυξημένες τιμές του κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την εξελικτική πορεία του κυττάρου και, φυσικά, για την κατάσταση της υγείας.

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες εμποδίζουν την περαιτέρω δημιουργία ελεύθερων ριζών και αναστέλλουν την καταστροφική για το κύτταρο δράση τους, δωρίζοντας πολύ εύκολα ηλεκτρόνια και σταθεροποιώντας τις οξειδωμένες μορφές που δημιουργήθηκαν. Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες που πραγματοποιούνται στον τομέα των αντιοξειδωτικών έχουν να επιδείξουν σημαντικά αποτελέσματα τόσο στη θεραπευτική, όσο και κυρίως στην πρόληψη.

Αντιοξειδωτικά βότανα

Πράσινο τσάι

Τσουκνίδα

Ταραξάκο

Ίσωπος

Ουσίες με αντιοξειδωτική δράση

Βιταμίνη C

Βιταμίνη E

Λιπικό οξύ (ALA)

Ν-Ακετυλοκυστεΐνη (NAC)

Συνένζυμο Q10

Ιχνοστοιχείο σελήνιο (Se)

Βιταμίνη Α και καροτενοειδή

Φαινολικές ομάδες

Λυκοπένιο

Ουρικό οξύ

Γλουταθειόνη

Αυτές οι ουσίες υπάρχουν κατά κύριο λόγο στις τροφές, και πιο συγκεκριμένα στα φρούτα και στα λαχανικά. Μια σωστή ποιοτικά διατροφή καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε αντιοξειδωτικά, αν και στη σημερινή εποχή είναι παρακινδυνευμένο να βασιζόμαστε αποκλειστικά και μόνο σε αυτήν, γιατί ούτε τις ανάγκες σε αντιοξειδωτικά τού κάθε οργανισμού ξέρουμε, αλλά ούτε μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν η τροφή μας είναι αυτό που βλέπουμε στο πιάτο μας. Βασιζόμενοι στο ρητό «η τροφή είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου είναι η τροφή σου», τότε τα αντιοξειδωτικά είναι φάρμακα. Φάρμακα που παρασκευάζονται άλλοτε συνθετικά στο εργαστήριο και άλλοτε με ειδική επεξεργασία από διάφορα συστατικά τροφών.

Αναζωογονητικά του νευρικού συστήματος 

Βερβένα

Σκουτελάρια

Άγρια βρώμη

Τζίνσενγκ

Είναι χρήσιμα όταν το νευρικό μας σύστημα είναι εξασθενημένο, για παράδειγμα ύστερα από μακρά ασθένεια.

Νευροχαλαρωτικά

Βαλεριάνα

Βιβούρνο

Χιονανθές

Λυκίσκος

Χαμομήλι

Τα δύο τελευταία δρουν επίσης τοπικά για την ανακούφιση του υπερσυσταλμένου πεπτικού συστήματος. Βότανα που περιέχουν πτητικά έλαια μπορούν να επηρεάσουν άμεσα το λεμφικό σύστημα του εγκεφάλου, μέσω του οσφρητικού πλέγματος, γεγονός που εξηγεί την αποτελεσματικότητα της αρωματοθεραπείας.

Διεγερτικά του νευρικού συστήματος

• Ο καφές, το τσάι και τα αναψυκτικά τύπου cola περιέχουν καφεΐνη, η οποία είναι διεγερτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος.

• Η νταμιάνα, επίσης, έχει την τάση να διεγείρει το νευρικό σύστημα.

Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση τέτοιων διεγερτικών πρέπει να αποφεύγεται, αφού εξασθενίζουν πολύ σύντομα τα ενεργειακά αποθέματα του οργανισμού και οδηγούν στην εξάντληση.

Αρθρογράφος: Παναγιώτα Καρακασίδου, διαιτολόγος-διατροφολόγος