ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΚΑΙ ΠYPHNΕΛΑΙOY

Οι κατηγορίες ελαιολάδου και πυρηνελαίου όπως αυτές καθορίζονται από τους κανονισμούς της
ΕΕ 136/66 και 2568/91 και τις τροποποιήσεις τους στον Κανονισμό αρθ. 1989/2003 έχουν ως εξής:
Ακριβείς λεπτομέρειες στη σχηματική Ταξινόμηση των ελαιολάδων συμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003:
-Παρθένο ελαιόλαδο (γενικά)
Έτσι χαρακτηρίζεται το ελαιόλαδο που παραλαμβάνεται αποκλειστικά από τον καρπό της ελιάς με μηχανικά ή φυσικά μέσα και κατά την παραλαβή του εφαρμόζονται συνθήκες, ιδίως θερμικές, που δεν προκαλούν αλλοιώσεις στην ποιότητά του.
Η έννοια "παρθένο ελαιόλαδο γενικά " περιλαμβάνει τις υποκατηγορίες "εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (Γ.2)" και "παρθένο ελαιόλαδο ειδικά (Γ.3)".
Το ελαιόλαδο αυτής της γενικής κατηγορίας δεν έχει υποβληθεί σε καμιά επεξεργασία εκτός από πιθανή μετάγγιση, φυγοκέντριση και διήθηση. Στην κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνoνται τα εστεροποιημένα λάδια, τα μίγματα άλλων λαδιών ούτε αυτά τα οποία εξάγονται με διαλύτη.
Οι κατηγορίες της γενικής έννοιας "παρθένο ελαιολάδο" είναι:
-Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
Είναι παρθένο ελαιόλαδο. Η -- κατά την ορολογία της ΕΕ -- "διάμεση τιμή του ελαττώματος" στην οργανοληπτική αξίολόγηση είναι 0. Η μέγιστη οξύτητα, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, είναι 0,8 γρ σε 100 γρ λαδιού (μέχρι την 01. Νοέμβρη 2003 η μέγιστη αυτή τιμή ήταν 1,0 γρ σε 100 γρ λαδιού).
Ο αριθμός των υπεροξειδίων μετριέται στη μετρική μονάδα "Milliequivalent/ Ο2Κg" (χιλιοστά ισοδυναμίας οξυγόνου ανά 1 Κg βάρους, συντομογραφία: meq ή mEg Ο2Κg ή και mEg Ο2/Kg ).
Στην περίπτωση του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου ο αριθμός υπεροξειδίων εκφρασμένος σε meq Ο2Κg λάδι είναι μικρότερος ή ίσος του 20, η σταθερά Κ232 είναι μικρότερη ή ίση 2,50, η σταθερά Κ270 μικρότερη ή ίση του 0,22 η δε σταθερά ΔΚ μικρότερη ή ίση με 0,01.
Ακριβείς λεπτομέρειες για τον έλεγχο ποιότητας αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003:
-Παρθένο ελαιόλαδο (ειδικά)
(Χρησιμοποιείται και ο όρος εκλεκτό ή φίνο.)
Είναι παρθένο ελαιόλαδο με "διάμεση τιμή του ελαττώματος" οργανοληπτικής αξίολόγησης, που είναι μεγαλύτερη του 0 και μικρότερη ή ίση του 2,5. Η μέγιστη οξύτητα, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, 2,0 γρ σε 100 γρ λαδιού.
Ο αριθμός υπεροξειδίων και η σταθερά ΔΚ καθορίζονται όπως στην προηγούμενη κατηγορία ενώ η σταθερά Κ232 είναι μικρότερη ή ίση 2,60 και η σταθερά Κ270 μικρότερη ή ίση του 0,25.
-Κοινό παρθένο ελαιόλαδο**
(Χρησιμοποιείται και ο όρος κουράντε παρθένο ελαιόλαδο.
Η κατηγορία δεν υπάρχει μετά την 01. Νοέμβρη του 2003 βλ. πιό κάτω στο όνομα "ελαιόλαδο λαμπάντε".)
Είναι παρθένο ελαιόλαδο με βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης μεγαλύτερο ή ίσο του 3,5 και με μέγιστη οξύτητα, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, 3,3 gr/ 100 gr λαδιού.
Ο αριθμός υπεροξειδίων, η σταθερά Κ270 και η σταθερά ΔΚ καθορίζονται όπως στην προηγούμενη κατηγορία.
-Μειονεκτικό παρθένο ελαιόλαδο
(Χρησιμοποιείται και ο όρος ελαιόλαδο λαμπάντε
Η κατηγορία δεν υπάρχει μετά την 01. Νοέμβρη του 2003 βλ. πιό κάτω στο όνομα "ελαιόλαδο λαμπάντε".)
Το ελαιόλαδο αυτό δεν μπορεί να καταναλωθεί ως έχει και πρέπει να υποστεί ραφινάρισμα
προκειμένου να καταστεί κατάλληλο για κατανάλωση.
Έχει βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης μικρότερο από 3,5 και οξύτητα, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, μεγαλύτερη από 3,3 gr/ 100 gr λαδιού.
Ο αριθμός υπεροξειδίων είναι μεγαλύτερος από 20, η σταθερά Κ270 είναι μεγαλύτερη από 0,25 ενώ για τη σταθερά ΔΚ δεν υπάρχει όριο.
-Ελαιόλαδο λαμπάντε
είναι το όνομα, στο οποίο συγχωνεύτηκαν και οι δύο κατηγορίες "κοινό παρθένο ελαιόλαδο" και "μειονεκτικό παρθένο ελαιόλαδο" στην ισχύουσα έκδοση του Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1513/01.
Αυτή η νέα κατηγορία έχει "διάμεση τιμή του ελαττώματος" οργανοληπτικής αξίολόγησης μεγαλύτερη του 2,5 η κατώτερη ή ίση του 2,5, αν η διάμεση τιμή του φρουτώδους ισούται με 0. Η οξύτητα εκφρασμένη σε ελαϊκό είναι μεγαλύτερη του 2,0 γρ ανά 100 γρ ελαιολάδου.
Ακριβείς λεπτομέρειες για τον έλεγχο ποιότητας αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003:
-Εξευγενισμένο ελαιόλαδο
(Χρησιμοποιείται και ο όρος ραφιναρισμένο ελαιόλαδο.)
Είναι το ελαιόλαδο που παραλαμβάνεται με εξευγενισμό (ραφινάρισμα) μειονεκτικού παρθένου ελαιολάδου και το οποίο δεν έχει υποστεί αλλαγές στην αρχική δομή τωντριγλυκεριδίων.
Δεν υπάρχει όριο για το βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης ενώ η μέγιστη οξύτητα του, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, είναι 0,3 gr ανά 100 γρ λαδιού.
Ο αριθμός υπεροξειδίων είναι μικρότερος ή ίσος του 5, η σταθερά Κ270 είναι μικρότερη ή ίση του 1,2 και η σταθερά ΔΚ μικρότερη ή ίση του 0,16.
Ακριβείς λεπτομέρειες για τον έλεγχο ποιότητας αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003:
-Σύνθετο ελαιόλαδο
(Παλαιότερα έφερε κακώς και την ονομασία "γνήσιο".)
Είναι μίγμα παρθένου ελαιολάδου κατάλληλου για κατανάλωση και ραφιναρισμένου. Συνήθως χρησιμοποιούνται προσμίξεις σε διάφορες αναλογίες παρθένου και ραφιναρισμένου που δίνουν διάφορους τύπους ελαιολάδου αυτής της κατηγορίας.
Δεν υπάρχει όριο για το βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης ενώ η μέγιστη οξύτητα του, εκφρασμένη σε ελαϊκό οξύ, είναι 1,0 γρ σε 100 γρ λαδιού (μέχρι την 01. Νοέμβρη 2003 η μέγιστη αυτή τιμή ήταν 1,5 γρ σε 100 γρ λαδιού).
Ο αριθμός υπεροξειδίων είναι μικρότερος ή ίσος του 15, η σταθερά Κ270 είναι μικρότερη ή ίση του 0,90 και η σταθερά ΔΚ μικρότερη ή ίση του 0,15.
Ακριβείς λεπτομέρειες για τον έλεγχο ποιότητας αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003
-Ακατέργαστο πυρηνέλαιο
Είναι το λάδι που παραλαμβάνεται από τον ελαιοπυρήνα με διαλύτη και δεν περιλαμβάνει λάδια από εστεροποίηση ή μίγματα με άλλα είδη λαδιών. Το λάδι αυτό δεν μπορεί να καταναλωθεί ως έχει και θα πρέπει να υποστεί χημική επεξεργασία (ραφινάρισμα). Η οξύτητα του είναι μεγαλύτερη του 0,5, ενώ δεν υπάρχει όριο για το βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης, τον αριθμό υπεροξειδίων και των σταθερών K270 και ΔΚ.
Ακριβείς λεπτομέρειες για τον έλεγχο ποιότητας αυτής της κατηγορίας σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ αρθ. 1989/2003
Εξευγενισμένο πυρηνέλαιο
Είναι το λάδι που παραλαμβάνεται με εξευγενισμό (ραφινάρισμα) ακατέργαστου πυρηνελαίου. Δεν υπάρχει όριο για το βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης ενώ η μέγιστη οξύτητα του, είναι 0,3. Ο αριθμός υπεροξειδίων είναι μικρότερος ή ίσος του 5, η σταθερά Κ270 είναι μικρότερη ή ίση του 2,0 και η σταθερά ΔΚ μικρότερη ή ίση του 0,20.
-Πυρηνέλαιο
Είναι μίγμα εξευγενισμένου (ραφιναρισμένου) πυρηνελαίου και παρθένου ελαιολάδου κατάλληλου για κατανάλωση. Δεν υπάρχει όριο για το βαθμό οργανοληπτικής αξιολόγησης ενώ η μέγιστη οξύτητα του, είναι 1,0. Ο αριθμός υπεροξειδίων είναι μικρότερος ή ίσος του 15, η σταθερά Κ270 είναι μικρότερη ή ίση του 1,70 και η σταθερά ΔΚ μικρότερη ή ίση του 0,18.