Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 2010

Επισήμανση τροφίμων – ένας πλούτος πληροφοριών για τους καταναλωτές

Η εξασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων αποτελεί κοινή υποχρέωση μεταξύ των κυβερνήσεων, των παραγωγών, της βιομηχανίας και των καταναλωτών. Η επισήμανση τροφίμων είναι ένας τρόπος ώστε οι καταναλωτές να λαμβάνουν πληροφορίες για τα τρόφιμα που σκέφτονται να αγοράσουν. Η ορθή εφαρμογή των πληροφοριών που υπάρχουν στις ετικέτες των τροφίμων (π.χ. ημερομηνίες λήξης, οδηγίες χειρισμού του τροφίμου και προειδοποιήσεις για αλλεργίες) μπορεί να βοηθήσει τους καταναλωτές να προστατευτούν από αθέμιτες ασθένειες που προκαλούνται από τα τρόφιμα, και από αλλεργικές αντιδράσεις.


*Ημερομηνίες λήξεως
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει αναπτυχθεί και εφαρμοστεί ένα περίπλοκο φάσμα νομοθεσιών και προτύπων για να διασφαλιστεί η ασφάλεια σε όλη την τροφική αλυσίδα. Στα ευαλλοίωτα, από μικροβιολογικής πλευράς, τρόφιμα (όπως τα μαγειρεμένα προϊόντα κρέατος, τα έτοιμα φαγητά και οι σαλάτες), αναγράφεται στη συσκευασία μια ημερομηνία λήξεως και δεν θα πρέπει να καταναλώνονται μετά από αυτή την ημερομηνία, καθώς αυτό θα μπορούσε να εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία. Επιπρόσθετα, σε πολλά τρόφιμα αναγράφεται μια ημερομηνία «βέλτιστης κατανάλωσης» (αναγράφεται συνήθως ως «κατανάλωση κατά προτίμηση πριν από»), η οποία παρέχει μια ένδειξη της ελάχιστης διάρκειας ή της περιόδου κατά την οποία το τρόφιμο διατηρεί τις συγκεκριμένες ιδιότητες του, υπό κατάλληλη αποθήκευση. Με άλλα λόγια, ένα προϊόν του οποίου αυτή η ημερομηνία «βέλτιστης κατανάλωσης» έχει παρέλθει, ίσως είναι ακόμα ασφαλές προς κατανάλωση, αλλά ο κατασκευαστής δεν εγγυάται πλέον τις οργανοληπτικές του ιδιότητες (π.χ. γεύση, άρωμα, εμφάνιση, κ.λπ.).
Σε μια πρόσφατη μελέτη που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία, αντιπροσωπευτική του πληθυσμού όλης της χώρας, μόνο οι μισοί (49%) από περισσότερους από 3000 ερωτηθέντες μπόρεσαν να αναγνωρίσουν ορθά την ημερομηνία λήξης ως τον καλύτερο δείκτη ασφάλειας, και το 47% δήλωσαν ότι δεν θα έτρωγαν ποτέ μαγειρεμένο κρέας πέρα από την ημερομηνία λήξης του.1 Οι περισσότεροι ερωτηθέντες χρησιμοποιούσαν τις ημερομηνίες λήξης ως σημείο αναφοράς, και βασίζονταν στην κρίση τους για να αποφασίσουν αν το προϊόν ήταν ασφαλές για κατανάλωση, μυρίζοντάς το (74%) ή απλά από την όψη του (65%). Σε μια μελέτη στην Ιρλανδία, αντιπροσωπευτική όλου του πληθυσμού της χώρας (796 ερωτηθέντες), μόνο το 39% των ατόμων διάβαζαν τακτικά τις ετικέτες των προϊόντων, και από αυτούς μόνο οι μισοί πρόσεχαν την ημερομηνία λήξης/ημερομηνία βέλτιστης κατανάλωσης.2 Άλλες μελέτες στην ΕΕ έχουν καταλήξει σε παρόμοια ευρήματα.3-5 Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, όμως, ότι τα τρόφιμα μπορεί να είναι επιμολυσμένα με βακτήρια που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις, όπως η Λιστέρια και η Σαλμονέλα (Listeria, Salmonella), χωρίς καμία αλλαγή στην οσμή ή στην εμφάνιση τους.



*Πληροφορίες σχετικές με την αποθήκευση, την προετοιμασία και το μαγείρεμα

Σε ορισμένα τρόφιμα απαιτείται να αναγράφονται οδηγίες αποθήκευσης σε συνδυασμό με την ημερομηνία λήξης, ώστε να εξασφαλίζεται ο σωστός χειρισμός από την πλευρά του καταναλωτή. Βακτήρια που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις, όπως η Σαλμονέλα και η Λιστέρια μπορούν να αναπτυχθούν σε επίπεδα που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες, όταν το φαγητό δεν αποθηκεύεται σωστά. Τέτοιου είδους οδηγίες μπορεί επίσης να αναγράφουν τον προτεινόμενο τρόπο αποθήκευσης του τροφίμου αφού ανοιχτεί η συσκευασία (π.χ. «Διατηρήστε στο ψυγείο μετά το άνοιγμα»). Αν και οι καταναλωτές ακολουθούν συχνά τις οδηγίες αποθήκευσης και προετοιμασίας των τροφίμων, αυτό συνήθως περιορίζεται σε νέα προϊόντα που αγοράζουν και όχι σε αυτά που έχουν αγοράσει παλαιότερα. Σε μία πρόσφατη ποσοτική μελέτη ζητήθηκε σε 1012 Ιρλανδούς καταναλωτές να αξιολογήσουν την σημαντικότητα της υποχρεωτικής επισήμανσης τροφίμων στα συσκευασμένα τρόφιμα.6 Η πλειοψηφία (πάνω από 70%) θεωρούσε ότι οι συνθήκες αποθήκευσης και οι ‘οδηγίες χρήσης’ (όπου αυτές είναι απαραίτητες) είναι σημαντικές πληροφορίες της ετικέτας. Σε μια άλλη μελέτη στην Ιρλανδία, ποσοστό μόνο 12% από τους 796 ερωτηθέντες δήλωσαν ότι διαβάζουν τις οδηγίες μαγειρέματος όταν κοιτάζουν τις ετικέτες τροφίμων, και ακόμα λιγότεροι, 9%, διαβάζουν τακτικά τις οδηγίες αποθήκευσης.2 Αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι ενώ οι καταναλωτές δηλώνουν ότι οι πληροφορίες αποθήκευσης, προετοιμασίας και μαγειρέματος είναι σημαντικές, ωστόσο δεν ανατρέχουν σε αυτές αρκετά συχνά.



*Προειδοποιήσεις για αλλεργίες
Άλλη σημαντική πληροφορία στις ετικέτες τροφίμων αποτελεί η προειδοποίηση για αλλεργίες, πληροφορία που βοηθά τους καταναλωτές που έχουν συγκεκριμένες αλλεργίες να αποφεύγουν τα αλλεργιογόνα που είναι πιθανό να υπάρχουν σε συγκεκριμένα προϊόντα διατροφής. Η νομοθεσία στην ΕΕ απαιτεί την επισήμανση 14 ουσιών που αποτελούν «γνωστά αλλεργιογόνα» για μερικά άτομα.7 Η απαίτηση αφορά την επισήμανσή τους μόνο όταν αυτά βρίσκονται στο τρόφιμο. Με άλλα λόγια, δεν απαιτείται η επισήμανση της απουσίας τους, εκτός αν ένα προϊόν προορίζεται για έναν πληθυσμό που έχει μια συγκεκριμένη αλλεργία ή τροφική δυσανεξία (π.χ. προϊόντα χωρίς γλουτένη).


Οι καταναλωτές με τροφικές αλλεργίες αναφέρουν ότι δαπανούν πολύ χρόνο για να ψωνίσουν κατάλληλα προϊόντα, και μερικές φορές διαπιστώνουν την έλλειψη πληροφοριών για το εάν περιέχεται κάποιο πιθανό αλλεργιογόνο στα τρόφιμα που επιθυμούν να καταναλώσουν.8,9 Μια μελέτη για την κατανόηση της συμπεριφοράς Βρετανών γονέων που έχουν παιδιά με αλλεργία στους ξηρούς καρπούς, όσον αφορά την επισήμανση τροφίμων που αναφέρει ότι ένα προϊόν μπορεί να περιέχει ξηρούς καρπούς, αποκάλυψε ότι το 80% των γονέων δεν θα αγόραζαν ένα προϊόν που αναγράφει την επισήμανση «ακατάλληλο για άτομα με αλλεργία στους ξηρούς καρπούς» ή «μπορεί να περιέχει ξηρούς καρπούς».10 Ωστόσο, άλλες επισημάνσεις όπως «αυτό το προϊόν δεν περιέχει ξηρούς καρπούς, αλλά παρασκευάζεται σε εργοστάσιο που χρησιμοποιεί ξηρούς καρπούς», «δεν είναι εγγυημένα ελεύθερο ξηρών καρπών» και «μπορεί να περιέχει ίχνη ξηρών καρπών» οδηγούσαν μόνο το 50% των γονέων να αποφύγουν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η επισήμανση τροφίμων εξακολουθεί να προκαλεί σύγχυση σε άτομα με τροφικές αλλεργίες, οδηγώντας έτσι σε επικίνδυνες επιλογές, είτε λόγω αγνόησης των προειδοποιητικών επισημάνσεων είτε λόγω του εσφαλμένου συμπεράσματος ότι ο τρόπος διατύπωσης αντικατοπτρίζει και τον βαθμό ρίσκου που παίρνει ο καταναλωτής.

πηγή www.eufic.org

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου