Η Επιστήμη Τροφίμων στην Ελλάδα Σήμερα

Η Επιστήμη Τροφίμων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα ζωής του σημερινού ανθρώπου. Η έννοια αυτή οριοθετείται από διάφορους παράγοντες, όπως η σωματική και η ψυχική υγεία, καθώς και το εξωτερικό περιβάλλον του ανθρώπου, που προσδιορίζεται από τον τόπο διαμονής και δραστηριοποίησης και τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο.  Σε αυτό το πλαίσιο η Επιστήμη Τροφίμων μπορεί να διατελέσει σημαντικό ρόλο προς την επίτευξη της ποιότητας ζωής. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που η Ελληνική Πολιτεία, ενδεικτικής ίσως της  αναγνώρισης της σημασίας του κλάδου των τροφίμων στην ελληνική κοινωνία, πρόσφατα, μετονόμασε το Υπουργείο Γεωργίας σε Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Οι Επιστήμες Τροφίμων

Η τροφή και τα τρόφιμα, που την αποτελούν, είναι το αντικείμενο μελέτης των επιστημών τροφίμων, οι οποίες λαμβάνουν και συνδυάζουν γνώσεις από άλλες επιστήμες, όπως η χημεία, η βιολογία, η γεωπονική, η κτηνιατρική, η ιατρική, η τεχνολογία κλπ. Οι επιστήμες τροφίμων καταρτίζουν σε γνώση και τεχνογνωσία επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, οι οποίοι με τη σειρά τους θα τις μεταφέρουν στην καθημερινή τους ζωή, στον κοινωνικό και στον επαγγελματικό περίγυρό τους, συνεισφέροντας έτσι στη βελτίωση του συνολικού βιοτικού επιπέδου και στην ποιότητα ζωής. Άρα το γνωστικό πεδίο των επιστημών τροφίμων είναι απαραίτητο, τόσο στον ευρύτερο επιστημονικό χώρο, όσο και στους απλούς καταναλωτές που αναζητούν, σήμερα περισσότερο από ποτέ, αυτή τη γνώση από τους ειδικούς.

Η επιστήμη τροφίμων διακρίνεται σε επιμέρους κλάδους, των οποίων τα γνωστικά αντικείμενα αλληλοσυμπληρώνονται και σύμφωνα με ένα κλασικό διαχωρισμό είναι: η χημεία τροφίμων, η τεχνολογία τροφίμων, η ανάλυση τροφίμων, η μικροβιολογία τροφίμων και η διατροφή. Η χημεία τροφίμων μελετά τη σύσταση και τις ιδιότητες των τροφίμων, φυσικοχημικές και οργανοληπτικές. Η τεχνολογία τροφίμων ασχολείται με την ανάπτυξη και εφαρμογή των σύγχρονων τεχνολογικών εξελίξεων σχετικά με τη συντήρηση των τροφίμων και τη δημιουργία νέων προϊόντων. Η ανάλυση τροφίμων επιτρέπει τη μελέτη σύνθεσης των τροφίμων για διατροφικούς λόγους, αλλά και τη διασφάλιση της ποιότητάς τους. Η μικροβιολογία τροφίμων μελετά τους μικροοργανισμούς που σχετίζονται με τα τρόφιμα, είτε για την παραγωγή τροφίμων, είτε για την προστασία τους από αλλοιώσεις. Τέλος, η διατροφή μελετά τα τρόφιμα, ως προς τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε θρεπτικά συστατικά και τους ενδεδειγμένους τρόπους λήψης της τροφής.

Οι ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, που επηρεάζονται άμεσα από τις ραγδαίες αλλαγές στον τρόπο ζωής, καθώς και η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος έχουν δημιουργήσει νέους κλάδους της επιστήμης τροφίμων που αρχικώς πηγάζουν από τους προαναφερθέντες, αλλά λόγω της ανάπτυξής τους διεκδικούν τη δική τους αυτονομία, όπως η υγιεινή και ασφάλεια τροφίμων, η βιοχημεία και βιοτεχνολογία τροφίμων και τα συστήματα πληροφορικής και τεχνητής νοημοσύνης βιομηχανιών τροφίμων. Η υγιεινή και ασφάλεια τροφίμων έχει επίκεντρο τον καταναλωτή και την προστασία της υγείας του δίνοντας βάρος στην ποιότητα των τροφίμων. Η νομικη πλέον υποχρέωση όλων των επιχειρήσεων τροφίμων για την εφαρμογή συστημάτων διασφάλισης της υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων, όπως το σύστημα HACCP, καταδεικνύει ολοφάνερα τη σημασία που δίνει η Πολιτεία σε αυτό τον κλάδο και την προσοχή με την οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται από την επιστημονική κοινότητα. Η βιοτεχνολογία τροφίμων διερευνά εναλλακτικές επιλογές τροφίμων με στόχο την ποιότητα των προϊόντων, τη βελτίωση και την αύξηση της παραγωγής τους. Εντούτοις, η έρευνα και η ανάπτυξη αμφιλεγόμενων προϊόντων, όπως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν δημιουργήσει, ίσως εύλογα, αναταραχή, τόσο στον επιστημονικό χώρο που διακρίνεται για την ευαισθησία του σε θέματα βιοηθικής, όσο και στο καταναλωτικό κοινό. Τέλος, η ανάπτυξη της πληροφορικής και της τεχνολογίας δίνει νέες δυνατότητες στη βιομηχανική παραγωγή για την ανάπτυξη και σχεδιασμό προϊόντων, τον έλεγχο της μαζικής παραγωγής και την επικοινωνία και διασύνδεση της αλυσίδας τροφίμων (από το αγρόκτημα στο τραπέζι).

Από τον Δρ. Ιωάννη Τσαγκατάκη


ΠΗΓΗ http://trofimos.blogspot.com/