Τα τρόφιμα είναι ίσως το πιο πολύπλοκο βιοχημικό σύστημα. Η Τεχνολογία των Τροφίμων, συνδυάζοντας τα γνωστικά αντικείμενα της μικροβιολογίας, της χημείας και της μηχανικής, μελετά ολιστικά το ζήτημα της παραγωγής τροφίμων, από το στάδιο της πρώτης ύλης έως και το πιάτο του καταναλωτή.
Τα τελευταία χρόνια η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε αλλαγές στη Βιομηχανία Τροφίμων τόσες, όσες δεν έγιναν στην ανθρωπότητα μέσα σε αιώνες. Πλέον, υπάρχει η δυνατότητα ολικής αυτοματοποίησης της παραγωγής, νέα υλικά συσκευασίας - φιλικά προς το περιβάλλον - είναι διαθέσιμα, νέοι τρόποι συντήρησης και επεξεργασίας υιοθετούνται βελτιώνοντας τα οργανοληπτικά και όχι μόνο, χαρακτηριστικά των τελικών προϊόντων. Το επίπεδο και η έκταση των αυτοελέγχων των επιχειρήσεων τροφίμων συνεχώς αυξάνεται, νέα βελτιωμένα συστήματα διαχείρισης της ποιότητας εφαρμόζονται, νέες τεχνολογίες μας δίδουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουμε τη πλήρη ιχνηλασιμότητα στη διανομή, ενώ και στα ζητήματα ασφάλειας του καταναλωτή έχουν γίνει σημαντικά βήματα περιορίζοντας στο ελάχιστο τους διατροφικούς κινδύνους στις προηγμένες τουλάχιστον χώρες.
Αναμφίβολα, η προσφορά της Βιομηχανίας Τροφίμων είναι σημαντική σε αυτές τις επιτυχίες. Ο ζήλος για συνεχή ανάπτυξη, για ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή, αλλά και η καθημερινή προσπάθεια για την αύξηση της παραγωγής, δίνει το έναυσμα για την εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης στο ευαίσθητο θέμα της ποιότητας και της ποσότητας, ειδικά σήμερα που οι συντελεστές αυτοί βρίσκονται σε ευθεία συνάρτηση με τη λύση του παγκόσμιου επισιτιστικού προβλήματος. Η ασφάλεια, η διατροφική αξία, η λειτουργικότητα, η γευστική ευχαρίστηση και η ποσοτική επάρκεια σε συνδυασμό με τη προστασία του περιβάλλοντος, είναι οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους σήμερα η Βιομηχανία Τροφίμων χτίζει το μέλλον της.
Μέσα σ΄ αυτό το σκηνικό, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε το πολυδιάστατο ρόλο του κράτους, το οποίο τόσο σε εκπαιδευτικό, όσο και σε νομοθετικό επίπεδο, φροντίζει να παρέχει το δυναμικό, αλλά και το πλαίσιο μέσα από το οποίο οι προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα λαμβάνουν σάρκα και οστά. Στα θέματα όμως εποπτείας και ελέγχου, οι θεσμικοί φορείς τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρουσιάζουν αισθητά πολύ χαμηλές επιδόσεις. Η κρίση του ηλιελαίου όπως και αυτή του ιρλανδικού χοιρινού είναι μόνο μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα που είδαν το φως της δημοσιότητας και που καταδεικνύουν την αδυναμία στην ενιαία αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων σε διεθνές επίπεδο.
Ειδικά στη χώρα μας, η κατάσταση μοιάζει κωμικοτραγική. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που διαθέτει η Ελληνική πολιτεία είναι: οι κατά τόπους Νομαρχίες (Υπ. Εσωτερικών), το ΓΧΚ (Υπ. Οικονομικών), ο ΕΦΕΤ (ΥΠΑΑΤ), κάποιοι αστίατροι, κτηνίατροι, υγιεινολόγοι, που περιφέρονται μεταξύ Υπ. Υγείας και ΥΠΑΑΤ, το ΙΓΜΕ του ΥΠΑΝ και η ειδική υπηρεσία επιθεωρητών περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ.
Παρότι όμως διαθέτουμε τόσες αρμόδιες κρατικές ελεγκτικές υπηρεσίες, αν σήμερα μας ρωτήσουν ποιος τελικά ήταν ο επιμολυντής στη περίπτωση του ηλιελαίου, είναι μάλλον απίθανο να βρεθεί κάποιος επίσημα να απαντήσει. Το ΔΕΚ του 2008 η Νομαρχία Πειραιά γνωστοποίησε πως το ΓΧΚ χρειάστηκε 40 μέρες για να αναλύσει πολύ υψηλά επίπεδα θειωδών σε δείγματα γαρίδων. Το ΦΕΒ του 2008 ενημερωθήκαμε για τα 1.000.000 kg νεκρά ψάρια του Αμβρακικού. Οι καταγγελίες για επιμολυσμένα με βαρέα μέταλλα προϊόντα σε Οινόφυτα, Ωρωπό και Θήβα συνεχώς πληθαίνουν, ενώ σε πολλές περιοχές της Ελλάδος οι υπόνοιες πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με το πόσιμο νερό συνεχώς αυξάνουν.
Η νέα ηγεσία του ΥΠΑΑΤ, με τις πρώτες ενέργειες και ανακοινώσεις, πραγματοποίησε εντυπωσιακό ντεμπούτο και παράλληλα καλλιέργησε μεγάλες προσδοκίες για το μέλλον. Μεταξύ άλλων μίλησε και για την ανάγκη αναβάθμισης του ΕΦΕΤ. Ως εδώ άριστα, μένει όμως να δούμε τι σημαίνει αυτό στη πράξη.
Ένας πραγματικά Ενιαίος Ελεγκτικός Φορέας σημαίνει πως:
α) Όλοι οι υπόλοιποι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα υπάγονται και θα αναφέρονται σ΄ αυτόν.
β) Επικουρεί και επιτηρεί το σύνολο της παραγωγής, μεταποίησης, διακίνησης, εμπορίας και κατανάλωσης τροφίμων στην Ελλάδα.
γ) Επιβάλλει όπου απαιτείται, άμεσα, τις ανάλογες κυρώσεις.
δ) Παράγει και εφαρμόζει την Εθνική πολιτική στον τομέα των τροφίμων στην Ελλάδα.
Για την επίτευξη αυτών των στόχων κρίνεται αναγκαία η επαρκής στελέχωση του οργανισμού, η δημιουργία και η λειτουργία αποκλειστικά δικών του άρτια εξοπλισμένων εργαστηρίων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Ελπίζουμε, πως η ηγεσία του ΥΠΑΑΤ όταν μιλά για αναβάθμιση του ΕΦΕΤ εννοεί παρόμοια πράγματα.
Φίλιππος Βουκελάτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου