Listeria monocytogenes (Λιστέρια)

Γενικά χαρακτηριστικά
Αυτό είναι ένα gram-θετικό βακτηρίδιο, κινητό με τη βοήθεια μαστιγίων. Μερικές μελέτες προτείνουν ότι 1-10% των ανθρώπων μπορεί να είναι εντερικοί μεταφορείς του L . monocytogenes . Έχει βρεθεί σε τουλάχιστον 37 θηλαστικά είδη, και οικόσιτα και άγρια, καθώς επίσης και σε τουλάχιστον 17 είδη πουλιών και ενδεχομένως σε μερικά είδη ψαριών και οστρακόδερμων. Μπορεί να απομονωθεί από το χώμα, το χορτάρι και άλλες περιβαλλοντικές πηγές. Η L . monocytogenes είναι αρκετά ανθεκτική και αντιστέκεται στα επιβλαβή αποτελέσματα του παγώματος, της ξήρανσης και της θερμότητας εντυπωσιακά καλά για ένα βακτηρίδιο που δεν παράγει σπόρους. Οι περισσότερες L . monocytogenes είναι παθογόνες μέχρι ενός ορισμένου βαθμού.
Συμπτώματα ασθένειας
Λιστερίωση είναι το όνομα της γενικής ομάδας αναταραχών που προκαλούνται από τη L . monocytogenes .
Η λιστερίωση καθορίζεται κλινικά όταν ο οργανισμός απομονώνεται από το αίμα, τον εγκεφαλονωτιαίο μυελό, ή μια ειδάλλως κανονικά αποστειρωμένη περιοχή (π.χ. πλακούντας, έμβρυο).
Οι εκδηλώσεις της λιστερίωσης περιλαμβάνουν τη σηψαιμία, τη μηνιγγίτιδα (ή μηνιγγιτιδοεγκεφαλίτιδα), την εγκεφαλίτιδα, και τις ενδομήτριες ή αυχενικές μολύνσεις στις έγκυες γυναίκες, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν στην αυτόματη αποβολή (δεύτερο/τρίτο τρίμηνο) ή τη θνησιγένεια. Η αρχή των προαναφερθεισών αναταραχών προηγείται συνήθως από συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη συμπεριλαμβανομένου του επίμονου πυρετού. Αναφέρθηκε ότι γαστροεντερικά συμπτώματα όπως η ναυτία, ο εμετός, και η διάρροια μπορούν να προηγηθούν των σοβαρότερων μορφών λιστερίωσης ή μπορούν να είναι τα μόνα συμπτώματα που εκφράζονται. Τα γαστροεντερικά συμπτώματα συνδέθηκαν επιδημιολογικά με τη χρήση των αντιοξέων ή της σιμετιδίνης(φάρμακο για το έλκος). Ο αρχικός χρόνος στις σοβαρές μορφές λιστερίωσης είναι άγνωστος αλλά μπορεί να κυμανθεί από μερικές ημέρες σε τρεις εβδομάδες. Ο αρχικός χρόνος στα γαστροεντερικά συμπτώματα είναι άγνωστος αλλά είναι πιθανώς μεγαλύτερος από 12 ώρες.
Η μολυσματική δόση του L . monocytogenes είναι άγνωστη αλλά θεωρείται ότι ποικίλει με την πίεση και την ευαισθησία του θύματος. Από τις περιπτώσεις που προέρχονται από το ακατέργαστο ή υποθετικά παστεριωμένο γάλα είναι ασφαλές να υποτεθεί ότι στα ευαίσθητα άτομα, λιγότεροι από 1.000 συνολικά μικροοργανισμοί μπορούν να προκαλέσουν την ασθένεια. Η L . monocytogenes μπορεί να εισβάλει στο γαστροεντερικό επιθήλιο. Μόλις το βακτηρίδιο εισαχθεί στα μονοκύτταρα του ξενιστή, στα μακρόφαγα, ή πολυμορφοπυρηνικά λευκοκύτταρα, είναι αιμογενές (σεπτισεμικό) και μπορεί να αναπτυχθεί. Η παρουσία της ενδοκυτταρικά στα φαγοκυτταρικά κύτταρα επιτρέπει επίσης την πρόσβαση στον εγκέφαλο και πιθανώς την μοσχευματική μετανάστευση στο έμβρυο στις έγκυες γυναίκες. Η παθογένεση της L . monocytogenes επικεντρώνεται στη δυνατότητά της να επιζήσει και να πολλαπλασιάζεται στα φαγοκυτταρικά κύτταρα των ξενιστών.
Διάγνωση
Η λιστερίωση μπορεί μόνο να εντοπιστεί θετικά με την καλλιέργεια του μικροοργανισμού από το αίμα, τον εγκεφαλονωτιαίο μυελό, ή τα περιττώματα (αν και το τελευταίο είναι δύσκολο και περιορισμένης αξίας).
Σχετικά τρόφιμα
Η L . monocytogenes έχει συνδεθεί με τέτοια τρόφιμα όπως το ακατέργαστο γάλα, υποθετικά (λανθασμένα) παστεριωμένο υγρό γάλα, τα τυριά (ιδιαίτερα μαλακά-ωριμασμένες ποικιλίες), το παγωτό, τα ακατέργαστα λαχανικά, τα ζυμώμενα λουκάνικα ακατέργαστος-κρέατος, τα ακατέργαστα και μαγειρευμένα πουλερικά, τα ακατέργαστα κρέατα (όλοι οι τύποι) και τα ακατέργαστα και καπνισμένα ψάρια. Η δυνατότητά της να αυξηθεί σε θερμοκρασίες τόσο χαμηλές όπως 3°C επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό της στα κατεψυγμένα τρόφιμα.