Τι είναι Ιός;

Οι ιοί είναι μικροσκοπικοί, απλοί οργανισμοί. Στην πραγματικότητα, είναι τόσο μικροσκοπικοί που μπορούν να φανούν μόνο με ειδικό, πολύ ισχυρό μικροσκόπιο που λέγεται "ηλεκτρονικό μικροσκόπιο" και είναι τόσο "απλοί" που τεχνικά δεν θεωρούνται καν "ζωντανοί". Υπάρχουν έξι χαρακτηριστικά σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς:
-Προσαρμογή στο περιβάλλον
-Κυτταρική σύνθεση
-Μεταβολικές διαδικασίες που εξασφαλίζουν και χρησιμοποιούν ενέργεια
-Τάση αντίδρασης προς το περιβάλλον
-Ανάπτυξη και εξέλιξη
-Αναπαραγωγή
Ένας ιός δεν είναι ικανός να μεταβολίζει, να αναπτύσσεται, ή να αναπαράγεται από μόνος του, αλλά πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα κύτταρο ξενιστή για να του παρέχει αυτές τις λειτουργίες και επομένως δεν θεωρείται "ζωντανός". Η δομή ενός ιού είναι εξαιρετικά απλή, σε τέτοιο βαθμό που καθίσταται ανεπαρκής για την ανεξάρτητη ζωή του μικροβίου.
Κάθε ιός αποτελείται από δύο στοιχειώδη συστατικά. Το πρώτο είναι η βάση του γενετικού υλικού, είτε το δεσοξυριβονουκλεϊνικό οξύ (DNA) είτε το ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA). Αντίθετα με τα ζωντανά κύτταρα, οι ιοί έχουν είτε το DNA είτε το RNA, αλλά όχι και τα δύο μαζί. Το γενετικό υλικό είναι ένα "σχεδιάγραμμα" που καθορίζει τη δομή και τη συμπεριφορά ενός κυττάρου.
Σε έναν ιό, υπάρχει ένα πρωτεϊνικό περίβλημα που ονομάζεται "καψίδιο" και περιβάλλει το νουκλεϊνικό οξύ. Αυτό το περίβλημα χρησιμεύει στην προστασία του νουκλεϊνικού οξέως και πραγματοποιεί την επικοινωνία μεταξύ αυτού και των κυττάρων ξενιστών. Τα καψίδια αποτελούνται από πολλά μικρά πρωτεϊνικά μόρια που ονομάζονται "καψομερή" και μπορούν να διαμορφωθούν σε τρεις γενικές μορφές: ελικοειδή, εικοσάεδρα (σχήμα με 20 πέυρές αποτελούμενο από ισόπλευρα τρίγωνα σε κάθε του πλευρά) και σύνθετα. Μερικοί από τους πιο εξελιγμένους ιούς έχουν μια ακόμη δομή, που περιβάλλει το καψίδιο. Αυτή ονομάζεται "φάκελος" και αποτελείται από ένα στρώμα bilipid, όπως η μεμβράνη του κυττάρου και γλυκοπρωτεΐνες οι οποίες είναι πρωτεΐνες και ενώσεις υδατανθράκων. Ο φάκελος χρησιμεύει στη "μεταμφίεση" του ιού κάνοντάς τον να μοιάζει με ένα "πραγματικό" κύτταρο, για να μην απορριφθεί ως "ξένο σώμα" από το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή. Η δομή ενός ιού συσχετίζεται πολύ με τον τρόπο αναπαραγωγής του.
Αναπαραγωγή: Ο μόνος σκοπός ενός ιού είναι η αναπαραγωγή του. Εν τούτοις, χρειάζεται ένα κύτταρο ξενιστή για το σκοπό αυτό. Μόλις βρεθεί το κατάλληλο κύτταρο, ο ιός επικολλάται στην επιφάνειά του ή εισχωρεί σε αυτό με μια διαδικασία που ονομάζεται "φαγοκυτταρισμός". Κατόπιν, απελευθερώνει το γενετικό του υλικό στο κύτταρο και διακόπτει ουσιαστικά τη φυσιολογική κυτταρική λειτουργία. Το κύτταρο σταματά την παραγωγή πρωτεϊνών και χρησιμοποιεί το νέο "σχεδιάγραμμα" που του παρέχει ο ιός, αρχίζοντας έτσι την παραγωγή των πρωτεϊνών του ιού. Ο ιός χρησιμοποιεί την ενέργεια και τα υλικά του κυττάρου, για να παραγάγει νουκλεϊνικό οξύ και καψομερή, με σκοπό να δημιουργήσει πολυάριθμα αντίγραφα του εαυτού του. Μόλις συντεθούν αυτοί οι "κλώνοι", ο ιός αναγκάζει το κύτταρο ξενιστή να διασπαστεί, απελευθερώνοντας τους ιούς αυτούς οι οποίοι στη συνέχεια θα μολύνουν τα γειτονικά κύτταρα.
Ξενιστές και Αντίσταση: Είναι γνωστό ότι οι ιοί μπορούν να μολύνουν σχεδόν οποιοδήποτε είδος διαθέτει ζωντανά κύτταρα. Τα ζώα, τα φυτά, οι μύκητες, και τα βακτηρίδια, μπορούν να γίνουν ξενιστές των ιών. Όμως, οι ιοί τείνουν να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους κυττάρων για να μολύνουν. Παραδείγματος χάριν, οι ιοί των φυτών δεν είναι ικανοί να μολύνουν τα ζωικά κύτταρα, αν και ένας ιός κάποιου συγκεκριμένου φυτού, θα μπορούσε να μολύνει διάφορα άλλα φυτά. Μερικές φορές, ένας ιός μπορεί να μολύνει έναν οργανισμό χωρίς να τον βλάψει και να εξοντώσει έναν άλλο, διαφορετικό αλλά πολύ συγγενές με τον πρώτο οργανισμό. Παραδείγματος χάριν, ένα είδος ποντικιού (Deer Mouse) είναι φορέας του ιού Hantavirus, ο οποίος δεν έχει κάποια αξιοπρόσεκτη βλαπτική επίδραση στα τρωκτικά, αλλά εάν μολύνει τον άνθρωπο, προκαλεί μια σοβαρή και συχνά θανατηφόρο ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ακατάσχετη αιμορραγία. Εντούτοις, οι περισσότεροι ζωικοί ιοί προσβάλουν συγκεκριμένα είδη. Αυτό σημαίνει ότι μολύνουν ένα είδος ζώου. Για παράδειγμα, ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (FIV) προσβάλει μόνο τις γάτες, ενώ ο ιός της ανοσοανεπάρκειας (HIV), προσβάλει μόνο τους ανθρώπους.
Τι κάνει ο ξενιστής προκειμένου να αντιμετωπίσει την εισβολή ενός ιού; Κάθε "ξένο σώμα" που εισβάλει στον οργανισμό, προκαλεί μια αντίδραση που ονομάζεται "άνοση αντίδραση". Μέσω αυτής της διαδικασίας, το σώμα του ξενιστή παράγει τα αντισώματα. Τα αντισώματα είναι ουσίες που καταστρέφουν έναν "εισβολέα" και αποτρέψουν την προσβολή από την ίδια ασθένεια στο μέλλον. Υπάρχουν συγκεκριμένα αντισώματα για κάθε "εισβολέα" και κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα ασθένεια, δημιουργείται μια νέα ομάδα αντισωμάτων. Αυτή η διαδικασία της δημιουργίας συγκεκριμένων αντισωμάτων για την αντιμετώπιση κάποιου ιού, διαρκεί περίπου επτά ημέρες. Στο μεταξύ το κύτταρο που έχει μολυνθεί από έναν ιό, παράγει πρωτεΐνες που ονομάζονται "ιντερφερόνες". Αυτές οι ιντερφερόνες, απελευθερώνονται μέσα σε τρεις έως πέντε ημέρες, με σκοπό να προλάβουν τη μόλυνση των γειτονικών κυττάρων έως ότου δημιουργηθούν τα αντισώματα. Πρέπει να πούμε ότι γίνονται επιστημονικές έρευνες για τα οφέλη των ιντερφερονών στην αντιμετώπιση και θεραπεία των ασθενειών που προκαλούνται από ιούς, αλλά ο ακριβής μηχανισμός δράσης της ιντερφερόνης δεν είναι εξ ολοκλήρου γνωστός. Υπάρχουν αρκετά φάρμακα που μπορούν να αντιμετωπίσουν ασθένειες που προκαλούνται από ιούς, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού είναι κατά κύριο λόγο το σημαντικότερο όπλο στην αντιμετώπιση αυτών των μολύνσεων.