Εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα

Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι η βασική πηγή ασβεστίου στα τρόφιμα. Επίσης, τα γαλακτοκομικά περιέχουν και άλλα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως κάλιο, φώσφορο, ριβοφλαβίνη, βιταμίνη Β12, πρωτεΐνη, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και βιταμίνη Α. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και άλλων θρεπτικών συστατικών που περιέχουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, βοηθώντας στην επίτευξη της μέγιστης οστικής πυκνότητα έως την ηλικία των 30 ετών. Καθυστερούν την οστική απώλεια και μειώνουν τον κίνδυνο για οστεοπορωτικά κατάγματα στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Η οστική πυκνότητα αυξάνεται κατά την εφηβεία, με επαρκή κατανάλωση ασβεστίου. Έως και τα 20 έτη περίπου κερδίζουμε το 90% της οστικής μας πυκνότητας, και έτσι η επαρκής κατανάλωση γαλακτοκομικών σε αυτή την ηλικία είναι εξαιρετική ευκαιρία να μεγιστοποιηθεί η οστική πυκνότητα. Η συνιστώμενη πρόσληψη ασβεστίου είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί χωρίς κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, που είναι η κύρια πηγή του από τις τροφές. Ασβέστιο υπάρχει και σε άλλα τρόφιμα, όπως σκούρα πράσινα λαχανικά, φασόλια, αμύγδαλα, σόγια, σαρδέλες με κόκαλο, σουσάμι και ταχίνι. Παρ’ όλα αυτά, οι φυτικές πηγές ασβεστίου περιέχουν ασβέστιο σε σαφώς μικρότερη ποσότητα σε σχέση με τα γαλακτοκομικά και, συνήθως, το περιεχόμενο ασβέστιο δεν απορροφάται τόσο καλά από τον οργανισμό. Τρεις με τέσσερις μερίδες γαλακτοκομικών την ημέρα καλύπτουν τις ανάγκες σε ασβέστιο, καθώς και σε άλλα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Οι ανάγκες σε ασβέστιο ανά ηλικία καλύπτονται με τις παρακάτω μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων:
1-3 ετών 2 μερίδες / μέρα
4-8 ετών
3 μερίδες / μέρα
9-18 ετών
4 μερίδες / μέρα
19-50 ετών
2-3 μερίδες / μέρα
άνω των 50 ετών 4 μερίδες / μέραΜια μερίδα γαλακτοκομικών προϊόντων ισοδυναμεί με: 1 φλιτζάνι (250 ml) γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι, 30 γρ. σκληρό τυρί.
Εμπλουτισμός είναι η προσθήκη θρεπτικών συστατικών στο τρόφιμο, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η διατροφική του αξία. Η προσθήκη ιωδίου στο αλάτι, φυλλικού οξέος στο αλεύρι και στα δημητριακά, ασβεστίου σε χυμούς ή βιταμίνης D στο γάλα είναι μερικά παραδείγματα εμπλουτισμού που χρησιμοποιούνται ως μέτρα για τη δημόσια υγεία.
Ουσιαστικά, ο εμπλουτισμός τροφίμων που καταναλώνονται ευρέως, είναι το όχημα που μεταφέρει στον οργανισμό θρεπτικά συστατικά στα οποία παρατηρείται συχνά ελλιπής πρόσληψη. Με αυτόν τον τρόπο δεν απαιτείται αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και η διατροφική παρέμβαση μπορεί να διαρκέσει για πολύ καιρό. Ο εμπλουτισμός των τροφίμων παρέχει αυξημένες ποσότητες θρεπτικών συστατικών (έως και 50% των ημερήσιων αναγκών ενός ενήλικα) σε συνηθισμένες ποσότητες κατανάλωσης του τροφίμου που χρησιμοποιείται.
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα εμπλουτίζονται κυρίως με ασβέστιο και βιταμίνη D. Μελέτες έδειξαν ότι αυτά τα τρόφιμα επηρέασαν θετικά την οστική πυκνότητα και περιόρισαν την οστική απώλεια στις μεγαλύτερες ηλικίες. Μία μελέτη που έγινε στον ελληνικό πληθυσμό, έδειξε ότι η πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, μέσω εμπλουτισμένων γαλακτοκομικών προϊόντων, έχει καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με τη χορήγηση συμπληρώματος ασβεστίου. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα συνολικά συστατικά του γάλατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων σε συνδυασμό δρουν πιο προστατευτικά στα οστά σε σχέση με τα συμπληρώματα από μόνα τους. Όχι μόνο το γάλα, αλλά και το τυρί το κανονικό και με τα χαμηλά λιπαρά, και το παγωτό μπορούν πολύ αποτελεσματικά να εμπλουτιστούν.
Για παράδειγμα, γυναίκες και άντρες άνω των 50 ετών ή έφηβοι που δεν καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες τους σε γαλακτοκομικά. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν κορεσμένο λίπος, το οποίο πρέπει να μην καταναλώνεται από άτομα που έχουν αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και καρδιαγγειακά προβλήματα, ή από άτομα που είναι σε πρόγραμμα απώλειας βάρους.
Η κατανάλωση εμπλουτισμένων με ασβέστιο γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών σε ασβέστιο, χωρίς να απαιτείται η κατανάλωση επιπλέον μερίδων γάλακτος, γιαουρτιού ή τυριού. Ένα άτομο που ακολουθεί ισορροπημένη διατροφή, δεν είναι αναγκαίο να καταναλώνει εμπλουτισμένα τρόφιμα. Άλλωστε, εκτός από την ελλιπή πρόσληψη, πρέπει να αποφεύγεται και η υπερκατανάλωση θρεπτικών συστατικών.
Αρθρογράφος: Έφη Γρηγορίου, διατροφολόγος-διαιτολόγος