Φαγητό και συναισθηματικη κατασταση!!

Η σχέση της διατροφής με τα συναισθήματα είναι αμφίδρομη. Πολύ συχνά τα «μηνύματα» που ωθούν στην πρόσληψη τροφής, δεν … σχετίζονται με την ικανοποίηση της βιολογικής πείνας, αλλά με την ανάγκη του ατόμου να διαχειριστεί τα συναισθήματα που βιώνει. Όταν όμως το φαγητό μετατρέπεται σε υποκατάστατο ευτυχίας ή αγχολυτικό, αρχίζει ένας φαύλος κύκλος: η ποσότητα της τροφής που καταναλώνεται είναι μεγάλη, το σωματικό βάρος αυξάνεται, προκαλούνται ενοχές και το άτομο συνεχίζει την υπερκατανάλωση τροφής στην προσπάθειά του να ανταπεξέλθει στα αρνητικά συναισθήματα.

Φαγητό και συναισθήματα
Στη βρεφική ηλικία, τρώμε μόνο όταν πεινάμε και σταματούμε όταν η πρόσληψη τροφής οδηγήσει σε ικανοποίηση και κορεσμό. Κανονικά λοιπόν, η κατανάλωση και η ανάγκη για λήψη τροφής είναι ενδογενώς ρυθμιζόμενες. Οι επιστήμονες ψυχικής υγείας υποστηρίζουν πως, στο νεογέννητο μωρό, οι πρώτες εμπειρίες με το φαγητό καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που θα σχετιστεί με αυτό αργότερα. Ο ρυθμός και ο τρόπος πρόσληψης τροφής στο βρεφικό στάδιο, καθώς και η σχέση του μωρού με την τροφό του, επηρεάζουν τον τρόπο που το βρέφος βιώνει και αντιλαμβάνεται τον κόσμο και τις πρωταρχικές του εμπειρίες επιβίωσης.

Πολύ συχνά στα επόμενα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, η αγάπη και η φροντίδα από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και του περιβάλλοντος, εκφράζονται κατά κύριο λόγο μέσω της προσφοράς τροφής, και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις όταν η αγάπη δεν μπορεί να επικοινωνηθεί με άλλο τρόπο, το φαγητό γίνεται το αποκλειστικό μέσο. Ως επακόλουθο, η λήψη τροφής συνδέεται στενά με τον ψυχικό κόσμο του παιδιού.

Γιατί τρώμε χωρίς να πεινάμε;

Η αύξηση του σωματικού βάρους, οφείλεται κυρίως στην ποσότητα της προσλαμβανόμενης τροφής σε συνδυασμό με την ποιότητα της. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η υπερβολική αύξηση του βάρους οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές ή σωματικές παθήσεις ανεξάρτητες με συναισθηματικούς και συμπεριφορικούς μηχανισμούς.


Το να τρώμε για συναισθηματικούς λόγους είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Οι άνθρωποι όλων των εποχών και των φυλών ανέκαθεν γιόρταζαν ένα γεγονός τρώγοντας και πίνοντας. Στα δυσάρεστα αλλά και στα ευχάριστα έρχονται συνήθως συγγενείς και φίλοι φέρνοντας γλυκά, φαγητά και ποτά. Και δυστυχώς είναι αρκετές οι φορές εκείνες στις οποίες τα άτομα διαπιστώνουν ότι δε μπορούν να πειθαρχήσουν στην ποσότητα και την ποιότητα της τροφής που προσλαμβάνουν. Η συστηματική ‘συναισθηματική’ λήψη τροφής με την χρήση της οποίας ο εγκέφαλος του ατόμου έχει συνηθίσει να διορθώνει αρνητικά συναισθήματα, οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους και τελικά στην παχυσαρκία.

Λιγούρα

Πρόκειται για µια µορφή πείνας η οποία συνήθως δεν είναι οργανική αλλά συναισθηµατική. Προκύπτει κυρίως σε διαστήµατα της ηµέρας µε λιγότερη πίεση και περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Έτσι εµφανίζεται περισσότερο τις απογευµατινές και βραδινές ώρες. ∆εν αποκλείεται όµως να προκύψει και σε ώρες µε αυξηµένο άγχος, καθώς λειτουργεί και ως µέσο «διαφυγής». Συχνότερα πάντως εµφανίζεται όταν περιορίσουµε, χωρίς πραγµατικά να το θέλουµε, τις ποσότητες των τροφών που καταναλώνουµε, π.χ. σε περιόδους δίαιτας.
Ελέγξτε την
• Όταν εµφανίζεται η διάθεση για τσιµπολόγηµα, ασχοληθείτε µε κάτι άλλο. Για παράδειγµα, κάντε τις δουλειές του σπιτιού, σερφάρετε στο Ίντερνετ κ.λπ.
• Aν οι λιγούρες προκύψουν επειδή το τελευταίο σας γεύµα ήταν πριν από 3 ώρες για παράδειγµα, η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί στην τακτικότερη διατροφή. Τα τακτικά µικρά γεύµατα κατά τη διάρκεια της ηµέρας φαίνεται να µειώνουν τη συχνότητά τους, ενώ διευκολύνουν την αντιµετώπισή τους όταν τελικά προκύπτουν.

Η Ψυχολογία της Παχυσαρκίας

Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής (ανορεξία, βουλιμία, και η παχυσαρκία) αποτελούν ραγδαίως εξελισσόμενα φαινόμενα σε όλες τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Ο παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει την παχυσαρκία ως τη νέα παγκόσμια επιδημία του 21ου αιώνα.
Εξίσου αποθαρρυντικά είναι τα ερευνητικά δεδομένα και στον ελλαδικό χώρο: ένας στους τέσσερις έλληνες έχει περισσότερα κιλά απ’ όσα του/ της αναλογούν, και η αναλογία αυτή αναμένεται να αυξηθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια.
Από τη μια πλευρά, η μαζική στροφή τα τελευταία χρόνια στην εύκολη «λύση» του γρήγορου φαγητού (fast food) κι ο βομβαρδισμός των μέσων μαζικής ενημέρωσης με επιτυχημένα, κοινωνικά και συναισθηματικά καταξιωμένα καλλίγραμμα κορμιά-πρότυπα, κι απ’ την άλλη η συνεχώς αυξανόμενη διαφημιστική προπαγάνδα των ινστιτούτων αδυνατίσματος, η προβολή των «θαυματουργών» μηχανημάτων παθητικής γυμναστικής, των επαναστατικών χαπιών, και οι δίαιτες εξπρές, όχι μόνο αποπροσανατολίζουν τους καταναλωτές από την ουσιαστική λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, αλλά -κυρίως- επιδεινώνουν το ήδη υπάρχον πρόβλημα.
Όπως όλοι γνωρίζουμε η πρόσληψη παραπανίσιων κιλών στο σώμα μας συνδέεται άμεσα με τον μεταβολισμό μας. Με άλλα λόγια, οι ποσότητα τροφής που χρειάζεται ο καθένας μας για να συντηρεί το βάρος του στα φυσιολογικά του όρια εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα που ο οργανισμός μας «καιει» (δηλ μεταβολίζει) την ενέργεια που παίρνει από τις τροφές. Ο μεταβολισμός κάθε ανθρώπου βέβαια είναι διαφορετικός. Οι διαφορές αυτές του μεταβολισμού που υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους οφείλονται σε πολλούς παράγοντες:
Γενετικοί: η κληρονομικότητα θέτει τα όρια της στην μεταβολική ικανότητα του ατόμου, αφού ο καθένας μας είναι μέλος μιας συγκεκριμένης οικογένειας και είναι φορέας των γονιδίων αυτής της οικογένειας,
Περιβαλλοντικοί: το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας, οι προσωπικές επιλογές τροφών, ο αριθμός των γευμάτων ημερισίως επηρεάζουν το βάρος του ατόμου
Η φαρμακοθεραπεία: κάποια αντικαταθλιπτικά χάπια και τα στεροειδή μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους.

Ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες και διατροφή

Πόσες φόρες έχετε αποφασίσει να μπείτε στη διαδικασία δίαιτας και έχετε θυμώσει με τον εαυτό σας επειδή συνεχώς το αναβάλλετε;
Πόσες φόρες έχετε προσπαθήσει να αλλάξετε διατροφικές συνήθειες και νοιώθετε ότι δεν θα τα καταφέρετε γιατί σας έχει κουράσει ο μόνιμος στόχος-ζωής να χάσετε κιλά;
Οι διατροφικές συνήθειες ανήκουν στα πλαίσια των μαθησιακών συμπεριφορών. Η αλλαγή αυτών αποτελεί έναν εξαιρετικά δύσκολο στόχο, ο όποιος σε πολλές περιπτώσεις για να επιτευχθεί, θα πρέπει να επιλυθούν ένα ή περισσότερα θέματα σε διάφορα επίπεδα της ζωής του ατόμου.
Οι ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες επηρεάζουν την κατανάλωση φαγητού, τόσο σε επίπεδο ποσότητας, όσο και ποιότητας.
Αναλογιστείτε πόσες φόρες έχετε καταφύγει στο λεγόμενο τσιμπολόγημα ή έχετε καταναλώσει μεγάλες ποσότητες φαγητού, χωρίς στην πραγματικότητα να πεινάτε ιδιαίτερα, αλλά επειδή πιθανότατα διακατέχεστε από συναισθήματα θλίψης, μοναξιάς, κούρασης, απογοήτευσης, εκνευρισμού, άγχους, ανίας ή άλλων αρνητικών συναισθημάτων.
Πόσες φόρες προσπαθήσατε να γεμίσετε ένα ανεξήγητο κενό που νοιώθετε με την κατανάλωση φαγητού, παίρνοντας μια παροδική ανακούφιση και απόλαυση και καταλήξατε στη συνέχεια, να έχετε ένα έντονα αρνητικό συναίσθημα;
Είναι σημαντικό να μπείτε σε μια διαδικασία αναγνώρισης των καταστάσεων, των σκέψεων και συναισθημάτων που οδηγούν στην υπερκατανάλωση φαγητού και σας εμποδίζουν να ακολουθήσετε τη διατροφή που σας έχει συστήσει ο διατροφολόγος σας. Το επόμενο βήμα είναι η αλλαγή των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων.